Bez urządzeń transportu bliskiego nie można sobie dzisiaj wyobrazić żadnej działalności przemysłowej, logistycznej, czy budowlanej. Bardzo duże zróżnicowanie przeznaczenia i konstrukcji tych urządzeń a także niespójność przepisów sprawia, że szczególnie ważne przy ich eksploatacji są kwestie bezpieczeństwa. Na ogół w takich przypadkach, odpowiedzialność za potencjalne szkody spoczywa na operatorze. Dlatego niezwykle ważną są prawidłowe szkolenia i budowanie świadomości operatorów UTB.
Rodzaje urządzeń transportu bliskiego.
Maszyny UTB, które podlegają dozorowi technicznemu, można podzielić na dwie grupy, w zależności od tego, czy do ich obsługi wymagane są świadectwa kwalifikacji, czy też nie.
Urządzenia, wymagające świadectwa to:
- suwnice, wciągniki, wciągarki i żurawie stacjonarne,
- żurawie wieżowe, samochodowe i HDS,
- układnice magazynowe,
- podesty ruchome,
- wózki jezdniowe podnośnikowe (widlaki)
- dźwigi budowlane.
UTD, niewymagające świadectwa kwalifikacyjnego do obsługi to:
- dźwigi osobowe,
- przenośniki kabinowe i krzesełkowe (np. diabelski młyn),
- dźwigi towarowe,
- schody ruchome,
- podesty ruchome załadowcze.
- Dźwigniki.
Co wpływa na bezpieczeństwo użytkowania?
Wśród czynników determinujących bezpieczeństwo pracy przy obsłudze UTB, wymienić można:
- kompetencje (potwierdzone świadectwem kwalifikacji lub szkoleniem),
- świadomość zagrożeń oraz umiejętność przewidywania i zapobiegania im,
- osobiste poczucie odpowiedzialności,
- właściwy poziom kultury technicznej oraz dozór techniczny,
- użytkowanie urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem.
Łatwo zauważyć, że najbardziej zawodny jest czynnik ludzki. O ile aspekty techniczne bezpiecznego użytkowania UTB są stosunkowo łatwe do kontrolowania, o tyle aktualny stan psychofizyczny operatorów jest przewidywalny w bardzo ograniczonym zakresie.
Jak bezpiecznie pracować, wykorzystując UTB?
Każdy operator, przed przystąpieniem do pracy, powinien przede wszystkim:
- sprawdzić, czy zakres jego świadectwa kwalifikacyjnego, obejmuje urządzenia, na którym planuje wykonywać pracę,
- sprawdzić aktualność badań Urzędu Dozoru Technicznego,
- dokonać czynności przeglądowych we wszystkich punktach, przewidzianych dokumentacją techniczno – ruchową urządzenia,
- przystępować do pracy we właściwym stanie psychicznym i fizycznym – być wypoczętym, trzeźwym, skupionym,
- usunąć ze swojego otoczenia wszystkie urządzenia i przedmioty, rozpraszające uwagę, nie korzystać z telefonu i nie używać słuchawek,
- sprawdzić i zabezpieczyć teren operowania urządzenia, usunąć przeszkody i powiadomić osoby, przebywające w pobliżu.
Poza wymienionymi powyżej zadaniami operatora podestu ruchomego, wózka widłowego czy suwnicy, powinien także cechować się właściwą postawą w sytuacji konfliktu interesów. Może się bowiem zdarzyć, że stan urządzenia transportu bliskiego nie będzie odpowiedni do wykonywania nim pracy. W takim przypadku, operator ma obowiązek powiadomić o złym stanie urządzenia przełożonego a także, w razie nacisków na wykonanie pracy – odmówić szefowi.
Wymaga to od operatora odpowiedzialności i odwagi.
Należy pamiętać, że świadectwa kwalifikacyjne, zgodnie z Ustawą o dozorze technicznym, mogą zostać cofnięte lub zawieszone, jeśli okaże się, że operator nie dopełnił swoich obowiązków i spowodował wypadek. Jednakże może nie mieć to większego znaczenia, kiedy wskutek zaniedbań lub braku świadomości dojdzie do trwałego uszczerbku na zdrowiu lub utraty życia ofiar lub strat w mieniu dużej wartości.
Nikogo nie trzeba przekonywać, że szkolenie na operatora maszyny to sposób na rozwój zawodowy. Warto wybrać odpowiednie szkolenie na wózki widłowe, podesty ruchome, ładowarki teleskopowe czy suwnice. Zdany egzamin dokumentowany jest zaświadczeniem kwalifikacyjnym o różnej dacie ważności. W przypadku podestów ruchomych zaświadczenie kwalifikacyjne jest ważne przez 5 lat.
